In verschillende landen in de wereld zijn vliegtuigen van Fokker opgenomen in musea.
Ze staan in luchtvaartmusea, maar ook in musea over techniek, oorlogsmusea, privéverzamelingen.
Het museum waar de meeste Fokkervliegtuigen tentoongesteld zijn is het Luchtvaart Museum Aviodrome in Lelystad, waar het sinds 2003 is gevestigd.
De geschiedenis van dit museum gaat echter terug naar 1955, toen de KLM en de Fokkerfabriek de “Stichting Nationaal Luchtvaart Museum” oprichtten, hetgeen in 1960 uitmondde in de opening van het eerste luchtvaartmuseum.
Het zogeheten Aeroplanorama op Schiphol Oost had toen al een drietal Fokkers: De Spin, de F7a en de C-V.
De toestellen op de tekening hiernaast zijn, op één na, nog steeds in bezit van het huidige Aviodrome.
Die ene, de Spitfire (rechts-onder), is bij een andere, Engelse, organisatie ondergebracht, en vliegt nog steeds!
De collectie, veel groter dan de 8 tentoongestelde toestellen, noopte de organisatie tot de bouw van een veel grotere ruimte. Het Aeroplanorama werd in 1967 gesloten om in 1971 als het splinternieuwe Aviodome zijn deuren op Schiphol Centrum weer te openen. Het markante nieuwe gebouw, een geodetische koepel van 24 meter hoog, met een spanwijdte van 60 meter, is lange tijd de grootste koepel ter wereld geweest.
De collectie van Aviodome bleef echter groeien zodat er opnieuw omgezien moest worden naar een grotere ruimte.
Bovendien, de grond waarop de koepel stond was hard nodig voor de uitbreiding van Schiphol Centrum.
Zo kreeg de organisatie ruimte nabij de luchthaven Lelystad en het Aviodrome opende in 2003 zijn deuren.
De tentoonstellingsruimte kreeg de vorm van een vliegtuigvleugelprofiel.
Het rijke Aviodrome-archief en de vliegtuigen in de collectie vormen een blijvend onderwerp van studie betreffende de Fokker geschiedenis.
Hieronder een opsomming van de, voor publiek zichtbare, toestellen.
Met dank aan Rolf Elstrodt voor de foto's in het Aviodrome, gemaakt in oktober 2020.
Voor meer informatie over het Aviodrome:
www.aviodrome.nl
Klik op de foto om de foto te vergroten
Het tweede prototype Fokker 50 op basis van de F.27.
Voor die tijd een High Tech vliegtuig en een primeur in de vliegtuigbouw was de toepassing van composietmaterialen op primaire, dragende delen van de constructie. Na het faillissement van Fokker werd dit vliegtuig overgenomen door de Fokker Heritage Trust.
Er was slechts één motor was beschikbaar, maar deze is niet ingebouwd.
In verband met de expositie in de buitenlucht zijn staalbuis en kunststof dummy’s gemaakt ter vervanging van motoren. Daarop originele propellers gemonteerd.
Het onderstel bestaat uit kale F.27 wiel-poten. In romp zitten dichtgemaakte F.27 ramen en de F50 ramen zijn er op geschilderd.
De Fokker F.50 staat nu bij de ingang als poortwachter.
De Fokker Spin 1913.
De Fokker Spin 1913
Deze spin stamt uit 1913, maar werd in de WO2 uit de Fokkerfabrieken in Amsterdam meegenomen naar een museum in Berlijn. Dit op last van Rijksmaarschalk Herman Göring.
Toen het museum door bombardementen was vernield, werden de overgebleven vliegtuigen per trein naar het oosten gestuurd. Daar vonden de Polen na de oorlog die trein met oude vliegmachines.
Na veel onderhandelen gaven de Polen in de jaren 80 de gammele restanten van de Spin terug.
Bij Fokker werd hij weer herbouwd. Vanwege de grote hoeveelheid nieuw materiaal, betreft het hier eigenlijk een replica.
De Fokker Spin 1913.
De Fokker DR.I
Oktober 1917, In navolging op de Engelse succes jager Sopwith Triplane wordt door Fokker de V.4 gepresenteerd. De Sopwith had tot dan toe grote voordelen ten opzichte van toenmalige Duitse jagers.
Het vliegtuig gaat als DR.I grote successen vieren.
Het had een voor die tijd hoge stijgsnelheid en was bijzonder wendbaar.
Vooral het rode exemplaar van Baron Manfred von Richtofen, wordt wereldberoemd.
Dit exemplaar is een getrouwe kopie van deze beroemde kist.
Fokker F.II
Bij Duitse bombardementen op Schiphol, in het begin van de Tweede Wereldoorlog, werd de laatste 'echte' Fokker F.II verwoest.
In 1994 werd een aanvang gemaakt met de reconstructie van de historische Fokker. Een authentieke motor werd in Australië teruggevonden.
De romp werd door de Fokkerfabriek in Amsterdam in elkaar gelast.
Daarmee is dit vliegtuig weliswaar een replica van de F.II uit 1920, maar ook de laatste échte Fokker F.II.
Het kreeg ook het laatste constructienummer uit de F.II serie. Daarmee is de F.II het vliegtuig met de langst durende constructielijn ter wereld (1920 tot 1994).
De houten vleugel, van meer dan 16 meter lengte, werd in Oostenrijk gebouwd.
Fokker F.VIIA.
Deze originele F.VIIA, uit 1925, vloog eerst in Zwitserse dienst, daarna voor een Zweedse en Deense maatschappij.
Het toestel maakt sinds december 1955 deel uit van het Nationaal Luchtvaartmuseum en is geheel gerestaureerd.
De F.VII A heeft nu de beschildering en de registratie van een van de eerste KLM machines,
die naar Nederlands- Indië vloog.
Fokker F.VIII
Dit rompdeel is de oudste, nog bestaande, originele Fokker F.VIII.
Van 1928 tot 1937 heeft deze F.VIII gevlogen op Europese routes voor KLM. Daarna werd de kist (de H-NAED ‘Duif’) verkocht aan het West-Indisch Bedrijf (nu ALM) te Curaçao
In 1939 werd de ‘Duif’ doorverkocht aan Venezuela. Binnen enkele weken verdween de kist in het oerwoud.
In 2001 zijn de resten gevonden en overgebracht naar Aviodrome.
Het bleek, dat de stoel van de piloot bij het dorpshoofd in gebruik was als troon! Na onderhandeling is deze ook verworven.
De restanten van de motor, waarschijnlijk de Wright Cyclone R-1820.
Fokker C.V-D.
Dit vliegtuig, gebouwd in 1925 voor de Luchtvaart Afdeeling (LVA), is een multifunctioneel militair vliegtuig.
Op 10 mei 1940 waren nog 27 C.V-D’s (waaronder dit exemplaar) in dienst en ingedeeld bij het Lucht VerkenningsRegiment (LVR).
Deze C.V-D overleefde de Tweede Wereldoorlog als instructievliegtuig bij de Technische Universiteit Delft.
Ook dit vliegtuig werd geschouwd door Rijksmaarschalk Herman Göring, maar als niet interessant gestempeld.
Omdat het nog wel vliegklaar was, moesten van hem de bougiekabels worden doorgeknipt.
S.11 "Instructor"
Dit vliegtuig uit 1946 is door Aviodrome/ Fokker vrijwilligers geheel gerestaureerd, met de bedoeling er weer mee te kunnen vliegen.
Het vliegtuig heeft de naam van de laatste bestuursvoorzitter van Fokker ‘Ben van Schaik’.
Het vliegen is er niet meer van gekomen.
Fokker F.27 Friendship (F3) 1955.
Dit rode exemplaar draagt het 3e constructie-nummer (F3) van de productielijn.
In afwijking van de ‘normale’ F.27 heeft dit exemplaar extra brandstoftanks onder de vleugels, teneinde lange testvluchten mogelijk te maken voor het NLR (Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium).
Grote delen van de romp zijn met een door Fokker ontwikkeld lijm-procedé met elkaar verlijmd, wat een hoop klinknagels en dus gewicht bespaart.
Revolutionair voor die tijd.
Fokker F.27 Friendship 1958
Deze NLM (Nederlandse Luchtvaart Maatschappij (nu City Hopper)). De kist draagt constructienummer F5.
Dit is het type Fokker F.27 Mark 100, het eerste serieproductietoestel, werd op 19 november 1958 afgeleverd aan het Ierse Aer Lingus.
De (F-5) is in 2005 aangekocht door de Fokker Heritage Trust.
Dit toestel is inmiddels volledig eigendom van de Aviodrome.
De VH-NLS is opnieuw geregistreerd naar PH-FHF.
Fokker 100
De PH-OFA is in het voorjaar van 1989 geproduceerd en vloog toen voor Inter Canadian met de registratie C-FICY.
Dit exemplaar was de oudste Fokker 100 van de KLM Cityhopper en was in dienst sinds 2003.
Het heeft er 36.444 vluchten op zitten en heeft meer dan 2,5 miljoen passagiers vervoert naar 60 bestemmingen.
In 2008 is het vliegtuig geschonken aan Aviodrome. Na de laatste vlucht van Schiphol naar Lelystad Airport, is het op het buitenterrein geparkeerd. De motoren moesten echter wel terug naar de KLM om als ruilmotor gebruikt te worden, want er vlogen nog verscheidene Fokker 100’s.
In 2018(?) zijn de huidige, afgeschreven, motoren geplaatst.
KLM Cityhopper heeft de Fokker 100 gebruikt tot november 2012
Fokker S-14 Machtrainer MK2 uit 1951
Dit is 's werelds eerste specifiek voor lesdoeleinden ontworpen straalvliegtuig.
Het door Fokker ontwikkelde prototype werd gebouwd in 1951 (S.14.1).
Het exemplaar op het Aviodrome is voorzien van een krachtiger motor en aangeduid als Mk2. De schietstoelen gaan na elkaar de cockpit uit.
Deze kist is door Nationaal Lucht- en Ruimtevaart Laboratorium enige tijd gebruikt als testvliegtuig alvorens het aan de Aviodrome werd geschonken.
Er zijn 20 stuks bij de Koninklijke Luchtmacht in dienst geweest van 1955 tot 1967. Het kreeg al gauw de bijnaam ‘Plank’ door zijn rechte vleugels. Met een maximum snelheid van ca 850 km/u, is de naam “machtrainer” wat ambitieus.
Fokker D.VII
Dit is de in aanbouw zijnde replica van Fokker D.VII jager. De inmiddels geliquideerde Stichting “Vrienden van Aviodrome” heeft hiertoe het initiatief genomen.
Aviodrome vrijwilligers zullen dit project ter hand nemen. Er is een originele Mercedes motor (1918) beschikbaar.
NB: De Fokker D.VII is in 1918 door Fokker ingebracht in een competitie. Deze competitie was door de Duitse legerleiding uitgeschreven om het hoofd te bieden aan de geallieerde vliegtuigen.
De testvluchten werden uitgevoerd door de operationele gevechtsvliegers en de D.VII kwam unaniem als beste naar voren.
Het toestel werd daarop door verschillende fabrieken geproduceerd, waarvoor Fokker royalties ontving.
Fokker Spin, gebouwd in 1936
Dit toestel werd gebouwd door Fokker-medewerkers ter gelegenheid van 25-jarig vliegerjubileum van A.H.G. Fokker in 1936.
Tijdens een groot feest in het Amstel Hotel te Amsterdam is het toestel gepresenteerd en heeft het daar in de lobby heeft gehangen.
Het toestel heeft bij verschillende gelegenheden gevolgen. Na restauratie vloog het in 1990 nog voor televisieopnamen.
De Hirth-motor is uit de jaren dertig.
Achter de schermen of in het depot van het Avodrome.
Fokker S.IV
Tijdens de Duitse aanval op Nederland, in de meidagen van 1940, werden alle lesvliegtuigen van dit type via Caen naar Engeland geëvacueerd.
Deze originele S.IV is toen niet meegegaan, vanwege groot onderhoud.
In 2006 is de restauratie door vrijwilligers ter hand genomen, maar vanwege andere prioriteiten heeft het werk geruime tijd stil gelegen.
Mei 2020
Als half afgebouwd toestel is de S.IV jaren in de expositie aanwezig geweest.
In 2020 is de verdere restauratie ter hand genomen. Het vliegtuig zal aan één zijde onbekleed blijven om de constructie goed zichtbaar te laten.
De romp van de Canadese CF-AUV kwam eind 1992 naar Nederland en is destijds tentoongesteld bij de trotse eigenaar, het toenmalige Aviodome.
In het Avidrome staat hij in het depot.
De S.12 heeft in de expositie van het Aviodrome gestaan.
Nu is S.12 is helaas niet zichtbaar voor het publiek.
Heeft u aanvullingen of opmerkingen over deze pagina?
Ga naar het contactformulier en stuur het ons op.
Alles is welkom! Foto's en teksten zullen we met bronvermelding plaatsen.