1934 de 'Snip' naar West-Indië

De  Fokker F-XVIII PH-AIS
De Snip was in 1934 het eerste vliegtuig van de KLM dat de Atlantische Oceaan overstak.

Het startpunt was Amsterdam, het eindpunt Curaçao. De reis werd afgelegd in zeven stappen en duurde bij elkaar acht dagen.

Er werden geen passagiers vervoerd, maar wel 106 kg aan kerstpost met 26.521 luchtpostbrieven.

Vanwege de ongebruikelijk lange afstand die de Snip over zee moest maken werden de stoelen weggehaald om plaats te maken voor acht tanks met 3500 liter extra brandstof.

De totale hoeveelheid benzine was nu genoeg om 4600 km af te leggen zonder bij te tanken. Het startgewicht van het vliegtuig liep nu tegen de 10 ton. De motoren van 440 pk (Wasp C) werden daarom vervangen door krachtiger exemplaren van 525 pk (Wasp T1D1) om de zware last te kunnen torsen.

De Snip vertrok op 15 december vlak na middernacht van Schiphol, bemand door gezagvoerder Jan Hondong, co-piloot/navigator Jan van Balkom, radiotelegrafist Simon van der Molen en boordwerktuigkundige Leo Stolk. Met tussenstops in Marseille, Alicante en Casablanca werd koers gezet naar Praia op de Kaapverdische Eilanden. Daar werd een pauze van twee dagen ingelast om het vliegtuig klaar te maken voor de meest kritische etappe van de reis: 3600 km non-stop over de Atlantische Oceaan.

Dit reissegment was uitvoerig voorbereid. De navigatie werd ondersteund door de Koninklijke Marine die halverwege de route haar onderzeeboot K-XVIII had geparkeerd. Het toeval wil dus dat de F-XVIII werd geassisteerd door de K-XVIII.

Ook de KNSM (Koninklijke Nederlandse Stoomboot Maatschappij) bood hulp door haar schepen Stuyvesant en Van Renselaer in de buurt te houden. De drie schepen hielden de Snip op de hoogte van de jongste weersverwachtingen en fungeerden als radiobaken zodat het vliegtuig niet zou verdwalen boven de oceaan.

Op 19 december 1934 was het dan zover: de Snip steeg op van Praia en stak de Atlantische Oceaan over. Op 20 december, na 17½ uur vliegen, landde de F-XVIII op het vliegveld Zanderij van Paramaribo waar de bemanning feestelijke werd onthaald met speeches en een parade door de stad. De volgende dag nam men rust.

Op 22 december werd doorgevlogen naar La Guaira, Venezuela. Na een korte stop werd die dag eindbestemming Curaçao bereikt waar duizenden mensen waren samengestroomd op vliegveld Hato.

Het was voor het eerst dat de KLM Nederland verbond met de Nederlandse Antillen.

De vier bemanningsleden werd een koninklijke onderscheiding uitgereikt door de gouverneur. Nogmaals tijd voor een feest!

In totaal was 10.488 kilometer afgelegd waarbij het vliegtuig 55 uur en 22 minuten in de lucht bleef met een gemiddelde snelheid van 190 km per uur.

De Snip maakte geen retourvlucht, het vliegtuig zou vanaf Curaçao lijndiensten gaan uitvoeren naar Aruba, Bonaire en andere Caraïbische bestemmingen. In die hoedanigheid werd de Snip het eerste vliegtuig van het West-Indisch Bedrijf van de KLM.

De registratie PH-AIS werd omgezet in PJ-AIS (vliegtuigen van Nederlandse Antillen dragen een PJ- kenteken). De Snip bleef tot eind 1946 in dienst en werd toen afgeschreven.

Het voorste gedeelte van de romp van de Snip is bewaard gebleven en wordt sinds 1992 tentoongesteld in het Curaçaosch Museum in Willemstad.

 Ondanks het gejuich stond de KLM na de Snipvlucht niet klaar om een passagiersdienst te starten naar Curaçoa. De Snip had dit traject weliswaar vlekkeloos overbrugd, maar alleen dankzij de installatie van extra benzinetanks die in de cabine geen ruimte lieten voor passagiers.

De eerste lijnvlucht ging pas van start op 20 februari 1946 met een Douglas DC-4.

De vlucht van de Snip was, net als die van de Pelikaan en de Uiver, in de eerste plaats een publiciteitsstunt geweest van Albert Plesman die de wereld graag liet zien waartoe de KLM in staat was.

En het werkte.

Bronnen:

Nederlandse Luchtvaarders. L.C. van Limburg Stirum (1936)

Naar breeder vlucht. Ben van IJsselsteijn (1946)

Burgerluchtvaart in Nederland. Het vooroorlogse civiele register deel 2. Hugo Hooftman (1980)

Fokker - Bouwer aan de wereldluchtvaart. Thijs Postma (3^e druk 1986)

Fokker Verkeersvliegtuigen. René de Leeuw e.a. (1989)

PH-AIS Snip, de Kerstvlucht naar West-Indië. Pet Holman & Maarten van Zadelhoff (2004)