FOKKER F.IX 1929 

In 1929 werd de grotere driemotorige F.IX ontwikkeld, als opvolger van'de F.VIIb-3m. 

Het eerste prototype, de PH-AGA, had drie 480 pk Gnome Rhöne motoren en werd bekend als de „korte-neus" versie, toen het tweede toestel, de PH-AFK met twee Pratt & Whitney Hornet T1C1 en één 650 pk Wright Cyclone werd uitgerust, en een langere rompneus kreeg. 

De F.IX kon in zijn ruime cabine 17 passagiers vervoeren. Op de Parijse luchtvaarttentoonstelling van 1930 won deze versie de „Prix d'Elegance et de Contort". Beide toestellen werden door de KLM in gebruik genomen. 

De Tsjechische vliegtuigfabriek AVIA in Praag nam een licentie op dit type en bouwde twee toestellen voor CSA, de staatsluchtlijn. Deze waren met drie Walter Pegasus IIM-2 stermotoren uitgerust, en kregen de typebenaming F.IXD. 

Een speciale bommenwerperversie de F-39, werd voor de Tsjechische en Joegoslavische luchtmacht gebouwd. 

De KLM PH-AGA met cn 5106.

De PH-AGA is later van een langere neus voorzien met gewijzigde cockpitramen die nu aan de zijkant open konden schuiven.

De Fokker F.IX c/n 5106 was de niet te onderschatten kolos. Het toestel was een afgeleide van zijn kleinere voorgangers.

De registratie bij KLM werd PH-AGA met de naam Adelaar.

Er stonden maar liefst 20 stoelen in, aan de rechterzijde twee stoelen en links één stoel.

In de latere Douglas DC-2 en DC-3 zou de stoelopstelling precies zo worden.

Dit toestel zou de grotere vervanging worden op de lijn Amsterdam- Batavia van KLM, maar de uitbraak van de wereldwijde crisis haalde een streep door dit en veel andere mooie projecten.

Op de Parijse beurs van 1930 werden 17 van de 20 punten behaald bij de Prix d'Elegance d'Avions de Transport.

De F.IX kwam gereed op 05-10-29 en startte bij KLM op 8-5-1930 als Adelaar.

Veel later zou dezelfde Adelaar naar Frankrijk worden verkocht en nog later in Spanje verongelukken.

(Collectie Bernard Veerman)

Maar liefst 20 stoelen in de ruime cabine van de PH-AGA.

De PH-AGA in aanbouw bij Fokker.

De PH-AFK met cn 5241 is hier in aanbouw, de PH AFK had direct al de langere neus en schuiframen in de cockpit.

De KLM PH-AFK.

De F.IX, c/n 5241 was gereed op 18-11-1930 en werd op 15-01-1931 aan KLM afgeleverd.

Net als het eerste F.IX vliegtuig, c/n5106 de PH-AGA Adelaar, maakt het éénmaal de Amsterdam- Batavia retourvlucht.

Omdat dit grootste driemotorige Fokker toestel voor de Indië-route bestemd was, ging er een grote bemanning mee: KLM vliegers Hondong en Pellens, boordwerktuigkundigen Weber en De Jong van de KLM, telegrafist Hegener van NSF (Ned. Seintoestellen Fabriek) en Pronk van Radio Holland.

Op 20 maart 1931 was de PH-AFK weer terug op Schiphol.

Op 4 augustus 1931 viel kort na de start van het Rotterdamse Waalhaven de linkermotor uit.

Vlieger Pellens probeerde de F.IX nog terug te laten keren.

Hij raakte daarbij de grote mast die bij het spoor op Waalhaven stond.

Twee van de 13 passagiers raakten licht gewond.

De PH-AFK was dermate zwaar beschadigd dat reparatie niet meer uitvoerbaar was en werd afgeschreven.

De PH-AFK verongelukte op 4 augustus 1931 op een spoorweg bij het vliegveld Waalhaven.

De overzichtelijke cockpit van de F.IX.

De OK-AFF met cn 15 van het Tsjechische CSA. Deze machine was in licentie gebouwd bij AVIA in Tsjecho-Slowakije.

De OK-AFG met cn 16 van CSA, licentie AVIA.