Fokker F.IX

F.IX

De Fokker F.IX

De economische crisis uit de jaren ’30 is de oorzaak geweest dat de twee bij Fokker gebouwde F.IX’s geen operationeel succes zijn geweest.
Het 20-persoonstoestel, mede gebouwd voor de vluchten naar Indië van de KLM, was toen even te groot.
De driemotorige F.IX was technisch niet revolutionair, het was meer een vergrote F.VIIB-3m.
Op 23 augustus 1929 maakte Emil Meinecke de eerste vlucht met de F.IX die werd voortgedreven door drie 480 Pk Gnome Rhône Jupiter motoren.
In 1930 won het toestel op de Parijse salon een schoonheidsprijs van het publiek.
Beide machines hebben bij de KLM elk één reis naar Indië gemaakt.
Eén KLM F.IX is in 1931 verongelukt op vliegveld waalhaven, de andere is in 1936 verkocht naar Frankrijk.
Vanuit Frankrijk is de machine in Spanje terecht gekomen.
De Spaanse Republikeinen hebben de machine van bommenrekken en machinegeweren voorzien.
Hoewel het toestel dan in Nederland geen succes is geweest, zijn er bij AVIA in Tsjechoslowakije ongeveer 20 in licentie gebouwd; twee civiele versies en ongeveer 18 militaire bommenwerpers met de aanduiding F.IX-M en/of F-39.

Klik op de foto om de foto te vergroten

0

FOKKER F.IX 1929
In 1929 werd de grotere driemotorige F.IX ontwikkeld, als opvolger van'de F.VIIb-3m.
Het eerste prototype, de PH-AGA, had drie 480 pk Gnome Rhöne motoren en werd bekend als de „korte-neus" versie, toen het tweede toestel, de PH-AFK met twee Pratt & Whitney Hornet T1C1 en één 650 pk Wright Cyclone werd uitgerust, en een langere rompneus kreeg.
De F.IX kon in zijn ruime cabine 17 passagiers vervoeren. Op de Parijse luchtvaarttentoonstelling van 1930 won deze versie de „Prix d'Elegance et de Contort". Beide toestellen werden door de KLM in gebruik genomen.
De Tsjechische vliegtuigfabriek AVIA in Praag nam een licentie op dit type en bouwde twee toestellen voor CSA, de staatsluchtlijn. Deze waren met drie Walter Pegasus IIM-2 stermotoren uitgerust, en kregen de typebenaming F.IXD.
Een speciale bommenwerperversie de F-39, werd voor de Tsjechische en Joegoslavische luchtmacht gebouwd.
Button
01

De KLM PH-AGA met cn 5106.
Button
02

De PH-AGA is later van een langere neus voorzien met gewijzigde cockpitramen die nu aan de zijkant open konden schuiven.
Button
03

Maar liefst 20 stoelen in de ruime cabine van de PH-AGA.
Button
04

De PH-AGA in aanbouw bij Fokker.
Button
05

De PH-AFK met cn 5241 is hier in aanbouw, de PH AFK had direct al de langere neus en schuiframen in de cockpit.
Button
06

De KLM PH-AFK.
Button
6.1

De F.IX, c/n 5241 was gereed op 18-11-1930 en werd op 15-01-1931 aan KLM afgeleverd.
Net als het eerste F.IX vliegtuig, c/n5106 de PH-AGA Adelaar, maakt het éénmaal de Amsterdam- Batavia retourvlucht.

Omdat dit grootste driemotorige Fokker toestel voor de Indië-route bestemd was, ging er een grote bemanning mee: KLM vliegers Hondong en Pellens, boordwerktuigkundigen Weber en De Jong van de KLM, telegrafist Hegener van NSF (Ned. Seintoestellen Fabriek) en Pronk van Radio Holland.

Op 20 maart 1931 was de PH-AFK weer terug op Schiphol.

Op 4 augustus 1931 viel kort na de start van het Rotterdamse Waalhaven de linkermotor uit.
Vlieger Pellens probeerde de F.IX nog terug te laten keren.
Hij raakte daarbij de grote mast die bij het spoor op Waalhaven stond.
Twee van de 13 passagiers raakten licht gewond.

De PH-AFK was dermate zwaar beschadigd dat reparatie niet meer uitvoerbaar was en werd afgeschreven.
Button
07

De PH-AFK verongelukte op 4 augustus 1931 op een spoorweg bij het vliegveld Waalhaven.
Button
08

De overzichtelijke cockpit van de F.IX.
Button
09

De OK-AFF met cn 15 van het Tsjechische CSA. Deze machine was in licentie gebouwd bij AVIA in Tsjecho-Slowakije.
Button
10

De OK-AFG met cn 16 van CSA, licentie AVIA.
Button