Fokker T.V

T.V

De Fokker T.V

In 1933 ontstond bij de LVA het idee om het luchtruim te controleren door middel van lange patrouilles met een zwaar bewapend vliegtuig.

Fokker had in november 1934 ontwerp 111 klaar, de LVA accepteerde het en ontwerp 111 werd de Fokker T.V.

Het was een groot toestel dat als lichte bommenwerper gebouwd werd met een wel zeer gemengde bouwwijze.

Het rompmiddenstuk en de vleugels waren van hout, het rompachterstuk van staalbuis bekleed met linnen en het rompvoorstuk met de cockpit van aluminium.

De motorkeus viel op twee Bristol Pegasus XXVI motoren van 925 pk elk.

Er was plaats voor 5 bemanningsleden, een commandant-bommenrichter-observator, een vlieger, een 2e vlieger, een radioman/schutter en een boordschutter.

De bewapening was niet mis en bestond uit:

één 20 mm Solothurn snelvuurkanon in de neuskoepel,
vijf 7,9 mm mitrailleurs verdeeld over de romp:
in de staartkoepel,
aan elke zijkant van de romp,
onder de romp.
een bommenlast van 1000 Kg.

Op 16 oktober 1937 vond de eerste vlucht plaats.

Vanaf 1938 nam de LVA de T.V’s geleidelijk in dienst, in totaal 16 stuks.

Bij de Duitse inval op 10 mei 1940 zette de LVA 9 T.V’s in maar door hun lage snelheid waren ze geen partij voor de snelle Duitse jagers.

Toch wist men zich met de T.V nog aardig te weer te stellen, omdat het toestel uitgerust was met een naar voren schietend boordkanon in de neus.

Door het ontbreken van een rubberen coating om de vleugeltanks werden deze toestellen door lichtspoormunitie snel in brand geschoten.

Na de meidagen was nog een enkel (weliswaar ernstig beschadigd) toestel in ons land aanwezig. Deze zijn allemaal afgevoerd naar Duitsland.

Klik op de foto om de foto te vergroten

00

FOKKER T.V 1937
De T.V bommenwerper, die voor de Luchtvaart-afdeling LVA was ontwikkeid, maakte op 16 oktober 1937 zijn eerste vlucht.
Deze tweemotorige middendekker was van gemengde constructie, te weten een lichtmetalen rompvoorstuk met plexiglazen neus, waarin een 20 mm Solothurn-kanon was gemonteerd, een houten rompmiddendeel met dito vleugel en een met doek bekleed rompachterstuk.
In de staart, achter de dubbele verticale staartvlakken, lag de achterste boordschutter, die een draaibare conische koepel met machinegeweer tot zijn beschikking had.
Achter de bestuurderzitplaats kon een schuifluik worden geopend waardoor een machinegeweer uitgeklapt kon worden.
Een serie van 16 T.V vliegtuigen werd afgeleverd, die de mil.reg. hadden 850 - 865; een negental T.V waren vlieggereed op 9 mei 1940 toen de Luftwaffe Nederland aanviel.
De T.V was uitgerust met twee 925 pk Bristol „Pegasus" motoren.
De prijs per toestel bedroeg f 156.000,-.
Het oorspronkelijke slanke ontwerp groeide langzamerhand uit tot een met een dikke gedrongen romp, door de vele eisen waaraan dit toestel moest voldoen. Een euvel waaraan vele militaire ontwerpen lijden.
Button
01

Het T.V-prototype met geopend bommenluik en geopende geschutskoepel op de romp.
Nog niet in camouflagebeschildering maar wel met de LVA rozet en rood-wit-blauwe staartbeschildering.
Hier staat de eerste T.V opgesteld voor een hangaar van de Fokker Vliegdienst op vliegveld Schiphol.
Hier vinden ook de eerste proefvluchten plaats verricht door invlieger Emil Meinecke.
Later zou deze bommenwerper de registratie 850 van de LVA krijgen.
Button
02

Fokker T.V c/n 5445
Op 24 september 1937 kwam het prototype in onderdelen aan op Schiphol om gemonteerd te worden.
Vanaf 16 oktober 1937 werd een begin gemaakt met de eerste vluchten vanaf de Vliegdienst hangaar van Fokker.
Daar werd hij tijdelijk voorzien van de LVA aanduiding 350 zoals op deze zeldzame foto te zien is.

Blijkbaar werd de T.V ook wel gezien als “jachtkruiser” maar dat werd uiteindelijk de G.1 serie.
Het woord luchtkruiser werd ook wel gebruikt, hetgeen tijdens de gevechten in mei 1940 wel aardig klopte.

Bij de aflevering van de zestien te bouwen bommenwerpers zal de nummering toch van 850 t/m 865 lopen.
Samen met de de 856 zou deze 850 (de ex 350) ingezet worden voor het bombarderen van de Maasbruggen in Rotterdam.
Button
03

Fokker begon erg laat met het het overstappen naar aluminium bekleding van de vliegtuigen.

De Fokker verkeersvliegtuigen raakten daardoor internationaal achterop tegenover de geheel metalen vliegtuigen van Boeing en Douglas.

Bij de T.V gaat Fokker in Amsterdam Noord wel stappen zetten met de bouw van aluminium rompvoorstukken.
Button
04

Het romp-middenstuk en de vleugel werden nog wel van hout gemaakt.

Vergeleken met de vorige opname een mooi zicht op de vordering van de productie van voren naar achteren.

Het duurdere aluminium werd wel gebruikt voor het gehele voorstuk van de romp.

Fokker bleef wat dat betreft dus nog deels van de oudere techniek gebruik maken.
Button
05

Het transport van een T.V-vleugel verscheept vanaf het Fokker bedrijf in Amsterdam Noord.
Via de Ringvaart van de Haarlemmermeer naar het lager gelegen vliegveld Schiphol.

Op de achtergrond het Stationsgebouw van Vliegveld Schiphol.
Vandaar gaat het transport van een deel van de romp en een vleugelhelft links af naar de Fokker hangaars.
Button
06

De staartkoepel van de T.V, waarin een beweegbare mitrailleur zat, vergelijkbaar met de G.1.
Verder bevonden zich bovenop en onder de romp plaatsen voor mitrailleurs.
In de koepel aan de voorzijde bevond zich een zwaar 20 mm Solothurn kanon.
De meningen lopen uiteen over de extra vuurplekken links en rechts in de romp.
Wellicht wilde of mocht Fokker niet al te veel bekend maken omtrent de mogelijkheden van de T.V.

Button
07

De T.V 850, hier op de foto, maakt een reusachtige indruk terwijl hij wordt gewogen.
Die indruk klopt ook: leeggewicht 4.650 kg en totaal vlieggewicht 7.550 kg.
Button
08

Het bommenruim van de T.V. waar in totaal 1.000 kg bommenlast in mee kon.
Er waren slechts 2 T.V's met bomrekken uitgerust toen de oorlog begon.
Button
09

De cockpit van de T.V met doorloop naar de neuskoepel waar het 20 mm Solothurn kanon zich bevindt.
Een van de vijf bemanningsleden, uitgerust met een Irvin parachute, loopt net naar achteren.

Links van hem zit de tweede vlieger op een wat hogere positie dan de eerste vlieger.

De bemanning bestond normaliter uit een eerste vlieger, een waarnemer/bomrichter/neusschutter, een staartschutter, een tweede vlieger/dakschutter en een radiobediener/rompschutter.
Button
10

Het eerste bezoek van het prototype, de 850, aan LVA vliegveld Soesterberg in februari 1938.
Hier staan de registratiecijfers nog in het zwart, later werden dat witte cijfers.

Van de beoogde bestelling van vierendertig bommenwerpers werden er daadwerkelijk zestien besteld.
De aankoop van de T.V door de LA/KNIL ging in het geheel niet door.
Button
11

De 850 met c/n 5445 heeft inmiddels de camouflagebeschildering.
De bewapening is nog niet op orde.

Maar er is al heel wat te zien bij de demonstratievluchten.
Zoals bijvoorbeeld de intrekbare voorwielen, nieuw bij Nederlandse militaire vliegtuigen.
Button
12

Een foto uit 1939 waarbij de neuskoepel al gereed is gemaakt voor het Solothurn snelvuurkanon.
Dit was een zeer snel schietend antitankkanon dat bij Fokker in de T.V werd gebruikt als neuskanon.

De productie van dit wapen vond zowel plaats in Zwitserland als in Duitsland.
De Zwitserse Waffenfabrik Solothurn was volledig in handen van het Duitse Rheinmetall-Borsig concern, wat invloed zal hebben gehad op de vertraagde leveranties.
Solothurn S-18/1000
13

Een mooi beeld van een voorwiel van het landingsgestel en nog goed zichtbaar de zwarte kencijfers 850.
Doorgaans werden Bristol Pegasus XXVI motoren van 925 pk gebruikt.
Bristol Pegasus
14

Nog meer foto's van het bezoek aan LVA vliegveld Soesterberg in februari 1938.
De T.V wordt omringd door enkele LVA vliegers en boordschutters en is nog steeds niet van alle bewapening voorzien.

Al in juli 1938 beginnen de afleveringen aan de Luchtvaart Afdeeling en wordt de BomVA opgericht.
BomVA staat voor Bombardeer Vliegtuig Afdeeling.
Button
15

Nog een opname van de 850, het prototype dat eerst met zwarte cijfers wordt aangeduid.
Weldra gaat LVA over op de witte cijfer-aanduidingen die de meeste LVA toestellen al lang hebben.

De vaste standplaats wordt voorlopig vliegveld Schiphol.
Daar worden ze opgesteld op het gedeelte waar zich ook de hangaars en de vliegdienst Fokker bevinden.
Button
16

Veel bezoek van militairen, regeringsautoriteiten alsook kopstukken van de Fokker fabriek zelf.
Daaronder moet natuurlijk de Chef Constructeur M. Beeling zijn geweest.

Hij was al vanaf 1923 werkzaam bij Fokker als assistent van Reinhold Platz.
Jammer dat de meerderheid van de gasten met de rug naar de camera stond.

Op 10 mei 1940 stonden er 10 T.V bommenwerpers gereed op Vliegveld Schiphol bij Hangaar C.
De 850 verongelukte op 11-05-1940 bij Waddinxveen in de Bloemendaalse Polder, gevlogen door 1e Lnt/vlieger J. Mulder.
Button
17

Dit is de 851 c/n 5446 met goed zichtbaar de twee extra mitrailleurplaatsen.
Ze zijn aangebracht in de 2 zijramen in de zijkant van de romp.

Afgezien van de boven en onderkant van de romp waren er dan ook nog voor en achter 2 koepels.
Dat leverde dus uiteindelijk de mogelijkheid op voor 6 mitrailleurplekken.

Deze 851 is al op 10 mei 1940 rond 04.00 uur op vliegveld Schiphol aan zijn einde gekomen.
Het geeft wel aan hoe goed de Duitsers zich voorbereid hadden voor de overval in de vroege ochtend van de tiende mei 1940.
Button
18
Een prachtige presentatie van maar liefst 7 T.V bommenwerpers van LVA.
Gezien vanaf het Schiphol stationsgebouw links richting de eerste hangaars voor verkeerstoestellen.

Goed zichtbaar is de verlenging in een bocht vanaf het platform.
Richting het grote grasterrein en de eerste start-landingsbaan.

Opgesteld staan de:
- 851 c/n 5446,
- 854 c/n 5449,
- 856 c/n 5451,
- 857 c/n 5452,
- 858 c/n 5453,
- 853 c/n 5448 en
- 859 c/n 5454.
Button
19

Een zeer bekende foto zoals de LVA dat erg graag in de pers zag.
De grote bommenwerper 852 c/n 5447 voorop met een zeer stevige bewapening.

Met als begeleiding en bescherming de twee D.XXI jachtvliegtuigen 213 en 215.
Op zich ook geen slechte gedachte dat zeker.

Fokker kwam tijd tekort om op tijd al die nieuwe aanwinsten te maken en te leveren.
Button
20

Bommenwerper 852 c/n 5447 van de LVA ingedeeld bij de BomVA en geparkeerd op de linkerkant van vliegveld Schiphol.

Samen met de 854 zou deze bommenwerper op Schiphol in onderhoud gestaan hebben tijdens de Duitse inval op 10 mei 1940.
Button
21

Nogmaals de klassieke combinatie van LVA bommenwerper 852 en de twee Fokker D.XXI jagers.
Dat zijn dan de 213 en 215.

Het werd steeds duidelijker dat de, ten opzichte van de Fokker G.1, langzamere T.V toch zeer geschikt was om vijandelijke vliegtuigen uit te schakelen.
Dat had zeker te maken met het 20 mm Solothurn kanon in de neuskoepel en ook met de drie of vier boordschutters.
Soms bleef de bommenwerperfunctie daardoor wat achter in de totale prestatie van de Fokker T.V.
Button
21.1
Button
22

De langst vliegende bommenwerper in LVA-dienst is de 856 (c/n 5451).
Hier staat de 856 op LVA vliegveld Soesterberg geparkeerd.

Met een veelheid aan opdrachten vloog deze 856 door t/m 13 mei 1940 (n sommige bronnen t/m 14 mei).
Dit toestel was met een radiomast uitgerust wat de communicatie rond de verschillende vluchten zeer bevorderde.

Met name de contacten met de begeleidende D.XXI vliegers waren daarin van groot belang.

Meestal was de eerste vlieger 1 e Lnt/vl. W. Anceaux.
De 856 verongelukte bij Ridderkerk op 13 mei 1940.
Button
23

Dit is onze eerste foto uit de mobilisatietijd met daarop de 858 van LVA in volle vlucht (c/n 5453).
De rozet en rood-wit-blauwe vlag op de staart zijn verwijderd en vervangen door de oranje driehoek op romp en vleugels en de oranje staart.
De foto biedt een goed zicht op de staartkoepel en de twee ingetrokken voorwielen.

Deze opname zal ergens tussen eind 1939 begin 1940 zijn gemaakt.
De 858 was boven diverse plaatsen actief te weten boven IJmuiden, Katwijk, Veere, en Haamstede.
Button
24

Een fraaie opname van de T.V neuskoepel met prominent het 20 mm Solothurn kanon, dat een zeer belangrijke rol speelde in luchtgevechten.
Behalve deze neuskoepel was er ook nog een staartkoepel met een 7.92 mm mitrailleur.
Daarnaast waren in de romp nog twee 7.92 mm mitrailleurposities in de romp.
Het openstaande bovenluik is de plek voor de tweede vlieger en/of de bovenschutter.

Fokker had het ontwerp oorspronkelijk aangeduid als “luchtkruiser”. Een adequate naam met deze bewapening.
Button
25n

Twee LVA T.V bommenwerpers in een soort cross over.
Button
26

Op 10 mei 1940 rond 04.00 uur begon de Duitse Luftwaffe met het aanvallen van diverse doelen op Vliegveld Schiphol.
Daar stond onder andere de 857 (c/n 5452) van de LVA, maar dan zonder motoren.
Die motoren zijn waarschijnlijk op andere T.V 's gezet.
De 857 werd uitgeschakeld en door Duitse soldaten in beslag genomen.

Deze foto moet op 12 of 13 mei 1940 genomen zijn. Uiterst rechts is de neuskoepel van een andere T.V zichtbaar.
Rechtsboven de middelste soldaat is in de lichte plek de linker mitrailleur plaats voor een boordschutter te zien.
En door dat raam is nog zichtbaar de letter N van HOLLAND, waarmee de KLM vliegtuigen tijdelijk beschilderd waren.

Er stonden dus blijkbaar meer zwaar beschadigde vliegtuigen bij elkaar.
Button
27

Op 10 mei 1940 leedt de 859 c/n 5454 ten gevolge van het bombardement op Schiphol grote schade op.
Het hydraulisch systeem was compleet vernield vanwege de rondvliegende bomscherven.
Verbazingwekkend is dat de Duitsers hun oorlogskruizen en het hakenkruis meteen aanbrachten .

Maar de registratie 859 werd geheel ongemoeid gelaten.
Dat alles moet rond 14 mei 1940 al gebeurd zijn.

De 859 is in ieder geval door de Duitsers nog ingezet voor beproevingen.
De vraag is of dit in Nederland of in Duitsland heeft plaats gevonden.
Button
28

De 863 van de LVA (c/n 5458) was op 10 mei 1940 opgesteld op vliegveld Schiphol vanwege de incomplete bewapening.
Uiteraard was in de mobilisatietijd de bommenwerper al omgeschilderd in de oranje driehoeken en de oranje staart.

De T.V had ook een radiomast en werd op tijd verhuisd naar noodvliegveld Ruijgenhoek bij Schiphol.
Deze foto van de 863 is van na de capitulatie op 15 mei 1940.

De Duitsers namen het toestel in beslag op het noodvliegveld Ruijgenhoek.
Button
29

Over de 864 van LVA c/n 5459 is niet zoveel bekend.
Hij stond op het splinternieuwe vliegpark van Bergen (N.H.)
Daar is in april 1940 nog deze ongelukkige landing verricht.

Na reparatie werd deze T.V door de Duitsers alsnog overgenomen.
De bommenwerper beschikte over o.a. een radiomast en was hier ook nog met het Solothurn kanon in de neus uitgerust.
Viegpark Bergen
30

De 858 met c/n 5454 zal bij een aantal acties voor de LVA ingezet worden tegen de Duitse Luftwaffe.
Ook deze T.V was voorzien van een radiomast. Eerste vlieger was 2e Lnt/vl. J. Bak.

Al op 10 mei 1940 worden diverse Duitse toestellen neergehaald bij Leiden, IJmuiden en Utrecht.
Boven Veere rond 10.00 uur wordt de 858 aangeschoten en wordt een noodlanding boven Haamstede ingezet.

Uiteindelijk zal de 858 op Schiphol belanden tezamen met een groep die de Duitsers helaas bijna schadevrij kunnen overnemen.
Op deze foto van rechts naar links de 858 van LVA, de DC-3 PH-AKT van KLM, dan nog een T.V van de LVA en nog een DC-3 van KLM.
Button

Korte weergave van de gebeurtenissen van de 16 Fokker T.V Luchtkruisers van de LVA.

Wij hebben in dit stuk geprobeerd zo precies mogelijk weer te gegeven hoe het in de meidagen van 1940 eraan toeging. Dat is lastig, want het aantal versies van die gebeurtenissen kent bijna geen grenzen.

De “Beknopte geschiedenis van de Koninklijke Luchtmacht” is een van onze belangrijkste bronnen. Maar, zoals zo vaak, spreken bronnen elkaar soms tegen of geven ze een andere lezing van de feiten.

Het is ook bijzonder is dat deze bommenwerpers nooit door zijn LVA besteld.

Fokker ontwikkelde de T.V, ook ‘Luchtkruiser’ genoemd, geheel zelf, zonder enige opdracht of bestelling.
De luchtkruiser werd vervolgens wel geleverd aan LVA, die ze alle 16 afnam.

De 350 en later 850 c/n 5445

Het LVA kenteken van het prototype werd 350, maar de 300 nummers gingen naar de G.I en de T.V werd omgenummerd tot 850 met c/n 5445.

Het merendeel van de T.V’s werd ingedeeld bij de Bombardeer Vliegtuig Afdeeling (BOMva) op Schiphol.

Op 10 mei 1940 om 03.58 uur werd vliegveld Schiphol door de Duitsers aangevallen.

De 850 werd naar Zuid Holland gestuurd. Aan boord waren onder andere 1^e Lnt/Vl. Wildschut als eerste piloot, 1^e Lnt/Waarnemer/Schutter J. Pool en Sld. 1 Wijnstra als staartschutter.

Ter hoogte van Leiden en Katwijk werden ze benaderd door een Duitse formatie van 9 vliegtuigen.

Twee werden afgeschoten waarbij Soldaat Wijnstra zelfs het hele staartvlak van een Messerschmitt 110 vernietigde.

Meteen werd al duidelijk dat het afschieten van de Duitse jagers van veel groter belang zou worden dan de bombardeer functie.

Daar hielp het draaibare 20 mm Solothurn kanon in de neuskoepel erg aan mee.

En zeker ook de 7.9 mm beweegbare F.N. mitrailleurs in staartkoepel op de romp aan de linker en rechter zijkant en aan de onderkant van de romp.

De vlucht werd voortgezet via vliegveld Bergen voor aanvulling van munitie en brandstof.

Schiphol was de laatste bestemming, waar een wisseling van de bemanning volgde.

Met als volgende bemanning onder andere 1^e Lnt/Vl. J. Mulder 1^e Lnt Waarn. G. Verhagen en Sld 1 Wijnstra.

Daarna volgde rond 15.30 uur een vlucht naar de Maasbruggen, die twee slachtoffers van de bemanning eiste.

Verder was deze missie ook al niet succesvol en werd de 850 licht beschadigd.

Op 11 mei zijn de Maasbruggen weer het doelwit en samen met de 856 gaan ze erop af.

Dit keer ook geholpen door 3 Fokker D.XXI’s.

De 850 schiet een Me 110 neer uit een groep uit 12 Messerscmitts.

De meegevlogen 856 overleeft ook deze vlucht naar de Maasbruggen bij Rotterdam.

Bij Waddinxveen in de polder Bloemendaal, omringd door de Duitse jagers stortte de 850 neer.

En daarmee was de rol van het prototype van de T.V definitief uitgespeeld.

Tweede vlieger sgt. J .van den As en telegr. Sgt. L. Rozenboom kwamen om. Mulder, Verhagen en Staartschutter Wijnstra redden zich met hun valscherm.

De 851 c/n 5446

De 851 c/n 5446 stond op het Schiphol platform bij hangaar C en raakte tijdens het eerste bombardement door de Duitsers behoorlijk beschadigd.

De luchtkruiser had overigens al wat problemen met het intrekbare systeem van de wielen.

Uiteindelijk werd de 851 gedurende de oorlogsdagen dan ook veelvuldig gebruikt voor alle mogelijke reserveonderdelen ten behoeve van spoedreparaties.

De conclusie is dat deze T.V feitelijk vanaf 10 mei 1940 niet meer gevlogen heeft.

De 852 c/n 5447

De 852 stond op 10 mei 1940 om 3.58 uur bij de Duitse inval in het Fokker Vliegbedrijf op Schiphol voor een forse reparatie.

Die reparatie was al voor 90 % gereed en de 852 kon dus al weer bijna vliegen.

Er waren eigenlijk 2 schades. Het eerste betrof een ongeluk in november 1939 in de omgeving van Beilen (Drenthe).

Maar toen het toestel bijna gereed was, volgde er nog een tweede ongeval in april 1940 op vliegveld Schiphol.

Uiteindelijk is deze 852 in Duitse dienst gekomen.

De 853 c/n 5448

De Duitse aanval op Vliegveld Schiphol begon op 10 mei 1940 om 03.58 uur.

De 853 werd gevlogen o.a. door 1^e Lnt/Vl. W. Anceaux en 1^e Lnt/wrn G. Ruijgrok.

De Luchtkruiser kreeg na een half uur motorstoring en moest een noodlanding maken.

Die vond plaats op noodvliegveld Ruigenhoek bij Noordwijk om 05.30.uur.

De 853 kwam derhalve niet meer in actie.

Waarnemer/schutter Ruijgrok ging met vlieger Eilders en Lnt/Vl W. Anceaux naar de 856 .

De 854 c/n 5449

Bij de aanvang van de Duitse inval op Schiphol op 10 mei 1940 om 03.58 uur was 1^e Lnt/Vl W.Künzel vlieger. Hij verbleef in Nederland vanwege een opleiding bij LVA, want hij was eigenlijk vlieger bij LA/KNIL in Indië.

Samen met de ook opgestegen 856 week hij uit naar noodvliegveld Ruijgenhoek.

Daar ontvingen de 854 de 856 en de 862 de opdracht om vliegveld Ockenburg bij Den Haag te bombarderen.

Dat verliep redelijk en via Ruigenhoek ging het terug naar vliegveld Schiphol.

Opnieuw kreeg het drietal 854, 856 en 862 een opdracht dit keer om vliegveld Waalhaven bij Rotterdam te bombarderen.

Er stonden daar veel Junkers Ju-52 vliegtuigen en die werden, net als op Ockenburg, vakkundig uitgeschakeld.

De afloop is echter dramatisch.

De 854 en de 862 worden op weg terug naar Schiphol bij Oud Beijerland (Polder Langeweg Zuid Holland) aangevallen.

De Messerschmitt Bf 109 's zijn sneller dan de veelzijdige maar langzamere T.V en beide luchtkruisers worden om 12.03 uur uitgeschakeld.

Hoe het met die bemanningen is gegaan, hebben we niet kunnen achterhalen.

Alleen de 856 overleeft deze aanlag. Het verhaal van deze kist staat verderop.

De 855 c/n 5450

Op 10 mei 1940 om 03.58 steeg de 855 op met o.a. 1^e Lnt/Vl. N. Steenbeek, 1^e Lnt/Wnr. B. Swagerman en 2^e Ltn/Vl S. Moolenaars.

Bij De Kaag (Zuid Holland) werd begonnen met enige Duitse jagers aan te pakken en met succes.

Bij Utrecht herhaalde dit zich en vervolgens werd terug gevlogen naar Schiphol, aankomst 06.00 uur.

De 855 moet vervolgens op Ockenburg bij Den Haag bombarderen.

Maar vooral met het zware neuskanon en de vier mitrailleurs werd veel gewerkt. 25 Junkers Ju 52 vliegtuigen gaan deels in brand.

Dan wordt ook de 855 aangevallen door vijf Messerschmitt's en stort al brandend bij Kijkduin in de Noordzee.

Hierbij vielen er vier doden.

Het is nog steeds 10 mei 1940 en het aantal vliegwaardige T.V luchtkruisers is inmiddels tot zes gedaald.

De 856 c/n 5451

Na de Duitse inval op 10 mei 1940 om 03.58 uur vloog de 856 samen met de 854 naar noodvliegveld Ruigenhoek.

De bemanning bestond o.a uit 1^e Lnt/Vl. W. Anceaux, boordschutter Ruijgrok en 1^e Lnt/Vl J. Eilders .

De opdracht was om vliegveld Ockenburg te bombarderen, samen met de 854 en de 862.

Via noodveld Ruigenhoek keerden ze terug naar vliegveld Schiphol.

Een nieuwe opdracht volgde op 11 mei om vliegveld Waalhaven bij Rotterdam aan te pakken, weer met 854 en 862.

Daar stonden inmiddels over de 30 Junkers Ju 52 toestellen en daarvan werd een fors aantal uitgeschakeld.

De 854 en de 862 werden op deze missie door Messerschmitt 109’s uiteindelijk neergeschoten.

Alleen de 856 keerde ongedeerd op Schiphol terug en bleef, samen met de 850 over van de oorspronkelijke 16 T.V luchtkruisers.

Een volgende aanval door 850 en 856 op de Maasbruggen in Rotterdam slaagde niet.

Bij een tweede poging richting de Maasbruggen worden ze door 12 Luftwaffe Messerschmitt 110’s ingeschakeld.

De Duitse overmacht was te groot en de 850 wordt uiteindelijk zwaar geraakt bij Waddinxveen.

1 e Lnt/Wnr B.Swagerman, Sgt/Telegr. A. Riemsdijk, Sgt/Vl. O. Douwes Dekker en Sld/Boordsch J. Wijnstra verongelukken.

Deze info is echter twijfelachtig, omdat volgens andere bronnen Anceaux samen met Wijnstra de 856 nog éénmaal gevlogen zou hebben.

De 856 vloog alleen terug naar Schiphol terug en vertrok de volgende dag, op 12 mei, naar Friesland om daar Duitse troepen aan te vallen.

Dat lukte maar gedeeltelijk en ondanks Duitse jagers bij Enkhuizen werd er weer naar Schiphol terug gevlogen.

Op 13(!!!) mei kwam de opdracht een verkeersbrug bij de Moerdijk te bombarderen met 2 (!!!) bommen van 300 kg elk.

De bommen werden vrij laag vliegend afgegooid.

Op de terugvlucht werd de 856 boven Dordrecht aangevallen door een Messerschmitt 109, en stortte bij Ridderkerk neer.

Er vallen 5 doden waaronder 1e Lnt/Vl. W.Anceaux.

Ook hier zijn de gegevens van onze bronnen nogal tegenstrijdig.

De 857 c/n 5452

De 857 is na samenbouw achtergebleven bij Fokker Amsterdam Noord of bij het Vliegbedrijf op Schiphol. De reden was dat er nog niet genoeg motoren beschikbaar waren.

Op 10 mei 1940, bij de Duitse inval, is rond 04.00 uur deze T.V vernield. Vermoedelijk op vliegveld Schiphol.

De 858 c/n 5453

Na de Duitse inval op 10 mei 1940 vertrekken o.a. 2^e Lnt/Vl J. Bak en 2^e Lnt/waarn. J. van Hengel van Schiphol.

Bij IJmuiden wordt boven de Noordzee een Duitse bommenwerper uitgeschakeld.

De 858 wordt daarna achtervolgd door Duitse vliegtuigen, maar hun aanvallen zijn niet succesvol.

Bij Vlissingen kan de T.V redelijk veilig landen waarna de 858 in de middag weer naar Vliegveld Schiphol koerst.

Boven Veere (Zeeland) wordt de luchtkruiser in de lucht, maar ook door de luchtdoelafweer getroffen maar maakt wel een goede noodlanding op Vliegveld Haamstede.

De volgende dag, 11 mei 1940, vervliegt alle hoop op reparatie.

Een Duits jachtvliegtuig schiet de 858 van diverse kanten in brand zodat verdere actie verkeken is.

De 859 c/n 5454

Op 10 mei 1940 om 3.58 uur wordt Vliegveld Schiphol zwaar aangepakt door de Duitse Luftwaffe.

Tijdens het opstarten van de BOMva groep van de LVA werd er al veel schade aangericht.

De 859 kreeg met veel bomscherven te maken die het hydraulisch systeem zwaar beschadigen.

Er werd wel snel met repareren begonnen, maar pas op 14 mei starten de beproevingen.

Dit alles vond plaats op vliegveld Schiphol in en bij de Fokker Vliegdienst.

De Luftwaffe nam de 859 praktisch volledig hersteld over van LVA.

De Duitse oorlogskruisen en het hakenkruis werden over de oranje aanduidingen aangebracht, maar de LVA aanduiding 859 werd niet verwijderd......

Enkele bronnen geven aan dat de T.V 859 ook in Duitsland actief is geweest.

De LVA schreef de luchtkruiser al op 10 mei 1940 in het verliezenregister.

De 860 c/n 5455

Tijdens het begin van de Duitse overval op 10 mei 1940 stond ook de 860 op het Schiphol platform.

Deze T.V kon zo de lucht in, maar miste een belangrijk deel van de bewapening. De 860 heeft dus niet kunnen vliegen tijdens de meidagen van 1940.

De indruk bestaat dat deze T.V niet al te zwaar vernield werd.

De LVA schreef de 860 op 10 mei 1940 om 04.00 uur als verlies in het verliesregister.

De 861 c/n 5456

Na het begin van de Duitse inval op 10 mei 1940, vertrok de 861 rond 03.50 uur van Schiphol naar Texel.

De bemanning bestond o.a uit 1^e Lnt /Vl. Mulder en 1^e Lnt/Waarn. Verhage.

Beiden komen later nog op een andere T.V in volle actie.

De achterliggende gedachte om naar Texel te gaan was om een paar van de T.V luchtkruisers te verspreiden door Nederland.

Rond 05.00 uur kwam de T.V op het Texelse vliegveld De Vlijt aan.

Dat bleek minder veilig dan verwacht , want de Duitse Luftwaffe was al lang bezig met het bombarderen van bijvoorbeeld Vliegpark Bergen.

Op Bergen waren niet alleen de splinternieuwe hangaars en de platformen maar ook een grote groep vliegtuigen waar onder de C.X en G.1.

Kort na aankomst bezoeken enkele Luftwaffe vliegtuigen Vliegveld De Vlijt en werd de 861 in brand geschoten.

De 862 c/n 5457

Tijdens de Duitse inval op 10 mei om 04.00 uur vertrok de 862 met o.a. 1^e Lnt/Vl. De Haas en Metzlar.

Ze koersten naar de Noordzee-kust en schoten westelijk van Katwijk aan Zee een toestel van de Luftwaffe neer.

De 862 vloog daarna in oostelijke richting en landt op noodvliegveld Ruigenhoek.

Daar aangekomen ligt er al een opdracht om vliegveld Ockenburg bij Den Haag te bombarderen.

Op Ockeburg stonden onder andere veel Junkers Ju 52 toestellen, die daar geland waren na het afgooien van parachutisten en oorlogsmateriaal.

Waarschijnlijk voegde op Ruigenhoek 1^e Lnt/Vl. F. Groen zich toen bij de bemanning.

Tevens worden aan de missie van de 862 ook de 854 en 856 toegevoegd.

Via Ruigenhoek landen de 862, 854 en 856 uiteindelijk weer op Vliegveld Schiphol.

Hetzelfde drietal trok kort daarna ten strijde om een vergelijkbare missie uit te voeren.

Het Rotterdamse Vliegveld Waalhaven stond ook aardig vol met de Junkers Ju 52.

Ook deze bombardeeropdracht werd naar behoren uitgevoerd.

Dan slaat het noodlot toe met de confrontatie van diverse Messerschmitt Bf 109 jagers.

De 862 en de 854 worden ter hoogte van Oud-Beijerland bij Langeweg rond 12.03 uur neergeschoten.

Ook hier was weer sprake van vele dodelijke slachtoffers onder de bemanningen.

Verbazingwekkend is het hoge tempo waarin deze acties uitgevoerd moesten worden.

Rond het middag uur was er van dit T.V drietal alleen de 856 over.

Dat zou uiteindelijk dan ook de laatste nog vliegende T.V in LVA dienst blijken te zijn. (zie het verslag van de 856).

De 863 c/n 5458

Op vliegveld Schiphol, bij de Fokker Vliegdienst, stond ook nog de 863 in de wacht.

De bewapening was nog steeds niet volledig ingebouwd en zelfs nog niet compleet geleverd.

Kort voor de Duitse inval op 10 mei 1940 werd de onbewapende T.V. naar vliegveld Ruigenhoek gevlogen.

Daar werd er nog tot het allerlaatste moment onder grote tijdsdruk aan gewerkt.

Maar op 10 mei 1940 werd de luchtkruiser rond 04.00 uur compleet verwoest.

De 864 c/n 5459

De 864 stond in reparatie na een ongeval in april 1940 op vliegveld Schiphol bij een strak slootje.

Die klus was nog niet geheel geklaard en zo viel de 864 in handen van de Duitse Luftwaffe.

Verder is er over deze T.V helaas niet veel meer te melden.

Het is niet geheel onmogelijk dat er verdere reparatie bij Fokker Amsterdam-Noord plaatsvond.

De 865 c/n 5460

De 865 de laatste voor LVA gebouwde T.V stond bij de Duitse inval op 10 mei ook op vliegveld Schiphol.

De luchtkruiser werd o.a. gevlogen door de 1^e luitenant/Vliegers Verhage en Mulder.

Bij de start kreeg de bommenwerper het landingsgestel niet naar binnen.

Terugkeren naar Schiphol was helemaal geen goede optie door de bombardementen daar.

Derhalve werd in noordelijke richting gevlogen en het al onder vuur liggende Bergen werd dus gemeden.

Het onderweg aanvallen van Luftwaffe gevechtsvliegtuigen was nog wel mogelijk.

Uiteindelijk werd er geland op Marine Vliegkamp De Kooij bij Den Helder. De wielen stonden toch al uit :-)

De Luftwaffe schoot later op die dag de 865 alsnog in brand.

De laatste T.V die Fokker aan LVA leverde was er niet meer.

Epiloog

Op 13 mei 1940 werd het boek van de Fokker T.V voor de LVA gesloten.

Voor zover we het konden achterhalen hebben de 852, de 859 en de 864 daadwerkelijk met Duitse kentekens gevlogen.

Naar overzicht T-serie

Heeft u aanvullingen of opmerkingen over deze pagina?

Ga naar het contactformulier en stuur het ons op.

Alles is welkom! Foto's en teksten zullen we met bronvermelding plaatsen.